کد مطلب:38742 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:14

گنجینه پرسمان » اهل بيت

الگوهاي بشري هميشه موفق بودهاند. چرا معصومان(ع) در مقابل حكام جور دچار شكست ظاهري شدند؟ اين موضوع تأثير عجيبي در نگرش انسان هاي مادي دارد؟

اوّلاً الگوهاي بشري هميشه موفق نبوده اند و بسياري از انسان هايي كه براي ديگران الگو هستند، در زندگي دچار شكست هاي فراوان شده اند اما در اثر استقامت و عدم شكست روحي، به راه خود ادامه داده و عاقبت به پيروزي و موفقيت رسيده اند. يعني اگر چه شكست خورده اند، اما روحشان شكست نخورده و تسليم شكست نشده اند.

ثانياً شكست ائمه اطهار در مقابل حكام جور همان طور كه خود اشاره كرده ايد، شكست ظاهري بوده است. در واقع آن ها شكست نخورده و پيروز حقيقي هستند، چرا كه شكست و پيروزي بر اساس اهداف انسان ها تعريف مي شود. اگر هدف ائمه اطهار(ع) پيروزي بر دشمنان به هر قيمت بود، حق داشتيد كه آن ها را شكست خورده تلقي كنيد اما آن بزرگواران از ابتدا چنين هدفي نداشتند كه به هر قيمت شده (اگر چه به قيمت پايمال كردن ارزش هاي الهي) بر دشمنان خود چيره شوند.

اصولاً آن ها چنين هدفي نداشته اند تا بتوان آن ها را شكست خورده دانست. در نظر ائمة اطهار(ع) هدف وسيله را توجيه نمي كند وهدف هر قدر عالي و ارزشمند باشد، نمي توان و نبايد براي رسيدن به آن ارزش ها را زير پا گذاشت و با هر وسيلة نامطلوبي به سوي هدف رفت.

اگر آن ها چنين كاري مي كردند، اگر چه به ظاهر پيروز مي شدند اما در واقع شكست خورده بودند، زيرا رضايت الهي فقط با استفاده از وسيلة مناسب و شايسته به دست مي آيد.

اميرمؤمنان(ع) به كساني كه به او مي گفتند: مدتي با معاويه مصالحه كند و در يك فرصت مناسب او را كنار بگذارد مي فرمود: اتأمروني أن أطلب النصر بالجور؛ آيا مرا دعوت مي كنيد كه پيروزي را با جور و ستم به دست آورم؟! حضرت تأييد حكومت جور معاويه را شركت در ستم وي مي دانست وحاضر نبود حتي براي پيروزي ظاهري، لحظه اي معاويه را تأييد كند. همين سيرة پسنديدة فرزندان بزرگوارش بود كه براي هميشة تاريخ آن ها را پيروز اعلام كرده و الگوي راستين انسان هاي صالح شده اند. از طرف ديگر مي تواند اين مسئله، آزمايشي براي انسان هاي مؤمن باشد كه تصوّر نكنند با ايمان به خدا به نعمت هاي ظاهري و پيروزي حتمي در دنيا دست مي يابند و در مقابل شكست هاي ظاهري كه در دنيا دچار آن مي شوند، دچار تزلزل و نااميدي و يأس نشده و دست از تلاش و استقامت بر ندراند.

اميرمؤمنان در يكي از خطبه هاي نهج البلاغه مي فرمايد: اگر خداوند اراده مي فرمود، به هنگام بعثت، درهاي گنج ها و معادن جواهران و باغ هاي سرسبز را روي پيامبران مي گشود، ... اما گر اين كار را مي كرد، آزمايش از ميان مي رفت و پاداش و عذاب بي اثر مي شد و بر مؤمنان اجر و پاداش امتحان شدگان لازم نمي شد و ايمان آورندگان ثواب نيكوكاران را نمي يافتند. اگر پيامبران داراي چنان قدرتي بودند كه مخالفت با آنان امكان نداشت... مستكبران در برابرشان سر فرود مي آوردند و تظاهر به ايمان مي كردند، از روي ترس يا علاقه اي كه به ماديات داشتند، در آن صورت نيت هاي خالص يافت نمي شد و اهداف غير الهي در ايمانشان راه مي يافت و با انگيزه هاي گوناگون (غير الهي و خالص) به سوي نيكي ها مي شتافتند.(1)

نشانة پيروزي واقعي آن ها اين است: ارزش هايي كه براي آن ها مبارزه و تلاش كرده اند، زنده و جاودان هستند، به گونه اي كه حتي مادي گرايان براي موجه جلوه دادن خود، تظاهر به همان ارزش هاي انساني مي كنند، يا حتي كساني كه در دين اسلام نيستند بزرگان اسلام مانند پيامبر(ص) و حضرت علي(ع) را مي ستايند و از آن ها به نيكي ياد مي كنند. مهم براي الگوهاي بشري، پايداري و باقي ماندن ارزش هاي انساني و مثبت دانستن آن ارزش ها و منفي دانستن ضد ارزش ها به وسيلة انسان براي هميشه بوده و اين موفقيت و كاميابي بزرگي براي الگوهاي بشري است.

پي نوشت ها:

1. نهج البلاغه، ترجمه محمد دشتي، خطبة 192، ص 387 ـ 389.